TVP purge after elections? Journalists summoned to the carpet

Po zakończeniu drugiej tury wyborów prezydenckich 2025 roku, w których zwyciężył Karol Nawrocki (50,89% głosów), a porażkę poniósł Rafał Trzaskowski (49,11%), polityczna atmosfera w Polsce uległa znaczącej transformacji. Choć skupienie prasy i opinii publicznej skierowane jest przede wszystkim na odbicie rządowe i możliwe zmiany personalne, coraz więcej głosów pojawiło się także w kierunku mediów publicznych – zwłaszcza Telewizji Polskiej.

Zgodnie z informacją dziennikarza Radia Zet, Mariusza Gierszewskiego, wszyscy pracownicy TVP zostali wezwani na spotkanie do siedziby stacji przy ulicy Woronicza w Warszawie. „Wszyscy dziennikarze w TVP (reporterzy, wydawcy itd.) zaproszeni na jutro na godzinę 9:00 na Woronicza” – napisał na portalu X.

Choć nie są jeszcze znane szczegóły tego zgłoszenia, wiele osób widzi w tym potencjalny początek „czyścik” w redakcjach. Czy może to być reakcja rządu Koalicji Obywatelskiej na wyniki wyborcze? Czy media publiczne mają zostać przejęte przez nowe siły?

Krytyka ze strony minister od Hołowni: „Trzeba się wziąć za prawdziwą zmianę”

Jednym z pierwszych głosów, które mogą sugerować potrzebę zmian w TVP, padł z ust Katarzyny Pełczyńskiej-Nałęcz, Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej. W jednym z komentarzy publicznych szefowa MFiPR nie oszczędzała słów krytyki:

„Wiem, iż to gorzkie słowa, ale lepiej powiedzieć to teraz, niż płakać za 2 lata: więcej tego samego przynosi więcej tego samego. I to właśnie zobaczyliśmy w wyniku wyborów.”

Minister podkreśliła braki realizacji kluczowych projektów reformatorskich, m.in. ustawy o TVP jako telewizji publicznej czy antykuwetowej regulacji dotyczącej zarządzania spółkami Skarbu Państwa. Według Pełczyńskiej, obecna sytuacja w polityce medialnej oraz gospodarczej prowadzi do utrwalenia się schematów, które nie sprzyjają realnym zmianom w społeczeństwie.

TVP jako bolesny temat dla całej koalicji

Media publiczne – i TVP w szczególności – od lat stanowią temat kontrowersyjny w debacie publicznej. Po objęciu władzy przez Koalicję Obywatelską w październiku 2023 roku, wiele nadziei wiązano z możliwością odejścia od modelu upolitycznienia mediów publicznych. Jednak jak widać, rzeczywistość okazała się bardziej złożona.

Niektórzy eksperci wskazują, iż niepowodzenie wyborcze Trzaskowskiego może być interpretowane jako efekt braku pełnej niezależności i rzekomej stronniczości TVP. W związku z tym, zarówno środowiska opozycyjne, jak i część środowisk rządowych domagają się gruntownej modernizacji i reformy mediów publicznych.

Sądowe precedensy i międzynarodowe orzecznictwo dotyczące niezależności mediów publicznych

Sprawy związane z niezależnością mediów publicznych nie są ograniczone tylko do Polski. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie podkreślał wagę niezależności instytucji mediów publicznych w państwach członkowskich. W wyroku z dnia 3 marca 2022 r. (sprawa C-70/21) TSUE stwierdził, iż naruszenie niezależności regulatora mediów narusza zasadę państwa prawa i może prowadzić do zawieszenia środków finansowych unijnych.

Również w Polsce Sąd Najwyższy w swoim wyroku z 2021 roku (II UK 6/21) zaznaczył, iż działania administracji publicznej mające wpływ na autonomiczność i niezależność mediów publicznych mogą naruszać konstytucyjne zasady wolności słowa i dostępu do informacji.

Te precedensy pokazują, iż każdy krok w stronę ograniczania niezależności TVP może mieć poważne konsekwencje nie tylko polityczne, ale również prawne i finansowe.

Co dalej z TVP?

Na razie trudno przewidzieć, jakie dokładnie zmiany czekają TVP. Wezwanie dziennikarzy na spotkanie może mieć różne charakterystyki – od planowanego restrukturyzowania kadry, poprzez rozmowy ewaluacyjne, po faktyczną „czystkę” ideologiczną. najważniejsze będzie jednak zachowanie równowagi między wolną prasą a politycznym programem rządu.

Jeśli Koalicja Obywatelska chce uniknąć zarzutów upolitycznienia mediów, musi zadbać o przejrzystość procesów decyzyjnych oraz o to, by zmiany były wprowadzane w sposób zgodny z normami prawnymi i międzynarodowymi standardami.

Podsumowanie: Media publiczne jako test demokratycznych wartości

Wydarzenia wokół TVP są nie tylko sprawą wewnętrzną stacji czy rządu. To także test, czy Polska naprawdę postawiła na drogę naprawy instytucji państwowych, czy też wraca do wzorców poprzednich kadencji. jeżeli zmiany będą prowadzone transparentnie i z szacunkiem do zasad niezależności mediów, mogą one przynieść korzyści zarówno dla obywateli, jak i dla wizerunku kraju w Europie.

Warto śledzić kolejne dni – spotkanie w TVP może być początkiem znaczących przemian… albo kolejnym rozdziałem politycznej gry o kontrolę nad narracją.