Eurasianet: Trwa wyścig o najważniejsze minerały Azji Środkowej

Amerykańskie władze z euforią przywitały informację o rozszerzeniu handlu kluczowymi minerałami z państwami Azji Środkowej. Jednak podczas gdy Waszyngton na tym poprzestaje, Chiny podejmują konkretne działania, by zwiększyć swoją kontrolę nad bogatymi zasobami regionu.

Podczas niedawnego przesłuchania w Senacie Julie Stufft, nominowana przez administrację Trumpa na ambasadora USA w Kazachstanie, potwierdziła zainteresowanie Stanów Zjednoczonych rozwojem sektora kluczowych minerałów w Azji Środkowej. „Prawie połowa minerałów uznanych przez Amerykańską Służbę Geologiczną za najważniejsze dla naszej gospodarki i bezpieczeństwa narodowego znajduje się w Kazachstanie, a jednym z moich głównych celów, jeżeli zostanę mianowana, będzie zapewnienie amerykańskich inwestycji w tym sektorze” – oświadczyła Stufft. Dodała, iż ograniczenie chińskich wpływów w tej dziedzinie jest również priorytetem amerykańskiej polityki zagranicznej.

Państwa Azji Środkowej stosunkowo chętne odnoszą się do udziału USA w rozwijaniu potencjału tego sektora i równie ochoczo ograniczają chińskie wpływy gospodarcze, jednocześnie dywersyfikując opcje handlowe. Jednak niektórzy urzędnicy z regionu po cichu narzekają, iż amerykańskie deklaracje intencji nie przyniosły konkretnych rezultatów. Tymczasem Chiny, które mają już ugruntowaną pozycję w sektorze wydobywczym Azji Środkowej, aktywnie dążą do zacieśnienia swojej kontroli. 6 sierpnia chińskie przedsiębiorstwo państwowe China National Gold Group zawarło umowę z uzbeckim Ministerstwem Górnictwa i Geologii dotyczącą współpracy w takich obszarach jak poszukiwania geologiczne na obiecujących terenach metali szlachetnych i minerałów krytycznych. Umowa obejmuje także wspólne przedsięwzięcia górnicze, produkcję wyrobów o wysokiej wartości dodanej, transfer technologii, szkolenia personelu oraz finansowanie perspektywicznych projektów.

Pod koniec lipca Stowarzyszenie Chińskich Przedsiębiorców w Uzbekistanie zaproponowało utworzenie funduszu inwestycyjnego o wartości 500 milionów dolarów na rozwój potencjału kraju w zakresie zielonych minerałów. Plan, zgodnie z oświadczeniem uzbeckiego Ministerstwa Górnictwa i Geologii, przewiduje wspólne badania, opracowanie norm środowiskowych oraz szkolenia personelu,. Również pod koniec lipca władze Uzbekistanu wyraziły zainteresowanie chińską propozycją utworzenia parku metalurgicznego w pobliżu Taszkentu. W materiale prasowym przygotowanym przez UzDaily podano, iż strony pracują nad warunkami podpisania stosownej umowy.

Chińskie firmy konsekwentnie budują dominującą pozycję także w innych dynamicznie rozwijających się sektorach gospodarki Azji Środkowej, m.in. w energetyce odnawialnej i sztucznej inteligencji. Przykładowo, 24 lipca uzbeckie Ministerstwo Energetyki i Shanghai Linkwise Data Intelligence podpisały memorandum o budowie 300-megawatowego centrum danych w Bucharze.

Niektórzy amerykańscy analitycy podkreślają, iż choćby jeżeli Stany Zjednoczone zintensyfikują swoje działania w regionie, to w sektorze kluczowych minerałów mogą mieć trudności z konkurowaniem z Chinami. „To, iż region ten posiada najważniejsze minerały, nie oznacza, iż Stany Zjednoczone mają do nich łatwy dostęp. Bliższe przyjrzenie się infrastrukturze, zarządzaniu, topografii i uwarunkowaniom geopolitycznym ujawnia liczne wyzwania” – stwierdza analiza Atlantic Council z kwietnia.

Według raportu, realna perspektywa znaczącego handlu kluczowymi minerałami między USA a Azją Środkową wymagałaby szybkiego rozwoju Korytarza Środkowego – sieci tranzytowej, która wciąż jest na wczesnym etapie rozwoju. w tej chwili korytarz ten nie jest w stanie zaspokoić amerykańskiego zapotrzebowania na minerały: jego ograniczona przepustowość i wysokie koszty tranzytu przyniosłyby niewielkie korzyści strategiczne, narażając jednocześnie inwestorów na duże ryzyko finansowe i geopolityczne.

Eksperci podkreślają, iż aby inwestycje w wydobycie w regionie stały się opłacalne, konieczne jest usprawnienie szlaków transportowych. Według części badań zapewnienie komercyjnej rentowności wymagałoby nakładów rzędu 18,5 miliarda euro.

Źródło: Eurasianet

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium