Polska zbrojeniówka w generalnym remoncie

Fascynujące jest to, iż największe inwestycje infrastrukturalne dopiero czekają obie grupy – państwową i prywatną. Ponadto pojawią się nowi gracze, też inwestujący w infrastrukturę produkcyjną. Dzięki temu w ciągu najbliższych pięciu lat krajowa zbrojeniówka całkowicie odmieni wygląd i zwiększy zasób nieruchomości.

Wkrótce, już w tym roku

Jeszcze w tym roku pracownicy Fabryki Broni „Łucznik” i Maskpolu SA przeprowadzą się do nowoczesnych budynków produkcyjnych. W Radomiu hala, wyposażona w zaawansowane maszyny, pozwoli wydajnie zwiększyć moce wytwórcze. Z kolei trzykondygnacyjny obiekt w Konieczkach koło Częstochowy, o powierzchni ponad 4100 m2, pomieści 400 pracowników, którzy będą produkować specjalistyczną odzież, kamizelki kuloodporne, odzież CBRN oraz elementy wyposażenia osobistego dla wojska i innych formacji mundurowych. W budynku będą też biura konstrukcyjne oraz zaplecze socjalne.

Stołeczne PCO SA otrzymało 261 mln zł dofinansowania z Funduszu Inwestycji Kapitałowych na rozbudowę potencjału produkcyjnego, poprzez transformację technologiczną i organizacyjną. I kilka tygodni temu prezes spółki podpisał umowę z przedstawicielami firmy Mirbud (opiewającą na 131 mln zł) na rozbiórkę istniejącego budynku i budowę nowego produkcyjnego, czterokondygnacyjnego wraz z instalacjami i infrastrukturą. Zakończenie tej inwestycji planowane jest na koniec roku 2026.

W HSW zakończono budowę oprzyrządowanego toru do badań trakcyjnych wozów bojowych, pozwalającego na ocenę wytrzymałości konstrukcji narażonej na cykliczne obciążenia zmienne, będą tam również wykonywane badania koincydencji osi celowania z osią przewodu lufy oraz sprawdzenia poprawności stabilizacji przyrządów optycznych, działania układu zawieszenia hydropneumatycznego czy trakcji i układu hamowania. W trakcie realizacji jest budowa toru do badań strzelania jako element centrum serwisowego armat kalibru 30 mm. w tej chwili finalizowane są prace wykończeniowe obiektów budowlanych oraz budowa dróg dojazdowych.

Stalowowolska spółka w 2023 roku odkupiła zasoby znajdującej się po sąsiedzku spółki LiuGong. Uzyskany majątek trwały (hale produkcyjne, magazynowe, obiekty biurowe, maszyny i urządzenia, narzędzia i oprzyrządowanie) oraz przejęci pracownicy produkcji i kadra techniczna, mający doświadczenie w wytwarzaniu sprzętu ciężkiego, pozwolą na dalsze zwiększanie i rozwój potencjału produkcyjnego. Jak się dowiedziałem, HSW prowadzi intensywne prace na rzecz modernizacji nowo kupionej infrastruktury – obiektów budowlanych i parku maszynowego. W czerwcu 2023 roku HSW na realizację wszystkich nowych inwestycji dostała pierwszą transzę dofinansowania – 600 mln zł z Funduszu Inwestycji Kapitałowych. Za te pieniądze Huta modernizuje także zasoby nieruchomościowe oraz technologiczne oddziałów: Autosanu w Sanoku, oddziału I w Stalowej Woli i oddziału w Dęblinie.

W lipcu przedstawiciele PGZ-etu zapowiedzieli powstanie trzech nowych zakładów wytwarzających elementy amunicji 155 mm (poprzez rozbudowę dotychczasowych fabryk, jak i budowę nowych). Podstawą działań jest dofinansowanie przez Skarb Państwa (FIK) w wysokości 2,4 mld zł. PGZ ma w planie także realizację następnych projektów związanych z produkcją prochów wielobazowych i produktów wysokoenergetycznych. Przypomnę w skrócie: Zakłady Metalowe Dezamet z Nowej Dęby otrzymały gigantyczną dotację (1,358 mld zł) na rozbudowę infrastruktury pod produkcję amunicji 155 mm. Spółka zamierza do września 2028 roku zbudować obiekt produkcyjno-magazynowy, kupić nowy, zautomatyzowany park maszynowy i zmodernizować oczyszczalnię ścieków. W tym samym terminie Mesko ma przygotować filię w Kraśniku, przeznaczoną do zwiększonej produkcji korpusów pocisków 155 mm (dotacja 887 mln zł) – tu przewiduje się zakup i modernizację budynków, by pomieściły nowe maszyny. W Pionkach, w związku z oczekiwanym i opóźnionym uruchomieniem linii do produkcji prochów, powstaną magazyny o podwyższonych wymaganiach do przechowywania materiałów wybuchowych wraz z obwałowaniami zabezpieczającymi okoliczne budynki przed skutkami wybuchu.

Marzec 2028 roku to deadline dla inwestycji w Zakładach Chemicznych „Nitro-Chem”. W Bydgoszczy mają pojawić się nowe linie do elaboracji amunicji 155 mm. Spółka dostała na ten cel z FIK-u 113 mln zł, które zamierza wydać na wyburzanie starych budynków i przygotowanie terenu pod cztery nowe obiekty z infrastrukturą techniczną i maszynami wypełniającymi korpusy pocisków materiałami wysokoenergetycznymi. W tym samym amunicyjnym pakiecie ZPS Gamrat z Jasła ma zainwestować w budowę instalacji do produkcji gazogeneratorów. 66 mln zł wyda na adaptację i rozbudowę istniejącej linii produkcyjnej. To już się dzieje – 5 sierpnia prezes Gamratu zawarł umowę z firmą Casp System na wdrożenie systemu radiografii cyfrowej do badań RTG materiałów wybuchowych, połączone z adaptacją budynku – obiekt ma być gotowy w połowie 2026 roku, wartość inwestycji to prawie 11 mln netto, a pieniądze pochodzą jeszcze z własnych zasobów spółki.

Wzmożenie amunicyjne trafnie podsumował Arkadiusz Bąk, pierwszy wiceprezes zarządu PGZ: „Budowa trzech fabryk amunicji to także nowe miejsca pracy. Zwiększamy potencjał produkcyjny i inwestujemy w szkolenie kadr, co będzie wzmocnieniem dla krajowego sektora obronnego”. Dziwię się tylko, iż dzieje się to dopiero teraz. Te fabryki powinny stać już dawno, dawać pracę i zarabiać na siebie oraz kolejne inwestycje, także eksportując. Lepiej jednak późno niż wcale.

Za dwa–trzy lata

Pieniądze ze Skarbu Państwa napędzą modernizację spółek PGZ-etu w związku z wykonaniem programów obrony przeciwlotniczej „Narew” i „Wisła”. W tym pakiecie sytuuje się projekt „duża Kobyłka” dla PIT-Radwaru, ale także inwestycje w innych zakładach. Wojskowe Zakłady Uzbrojenia w Grudziądzu wybierają właśnie wykonawcę nowej hali produkcyjno-serwisowej i wykonawcę remontu hali istniejącej. Z kolei idące za ciosem WZE otrzymały dofinansowanie z FIK-u – 67,5 mln zł – na budowę lekkiej hali do produkcji mechanicznej oraz modernizację innego budynku na potrzeby produkcji elektroniki dla programów „Narew” i „Wisła”. Zakończenie prac budowlanych i instalacyjnych w Zielonce planowane jest na jesień 2026 roku. WZE zamówiło też dwa budynki do produkcji sekcji przedziału gazodynamicznego pocisków PAC3-MSE (na mocy umowy offsetowej dla I fazy programu Wisła). Tutaj data oddania inwestycji nie jest mi znana.

Zaangażowane również w projekty przeciwlotnicze Wojskowe Zakłady Łączności nr 1 z Zegrza planują budowę dwóch hal produkcyjnych, modernizację galwanizerni, spawalni oraz magazynu, zakup maszyn i urządzeń oraz innego wyposażenia, inwestycje w infrastrukturę IT. Łączna wartość nakładów wyniesie 155 mln zł, w tym 152 mln z FIK-u oraz 2 mln zł ze środków własnych spółki. Dostarczająca pojazdy do wszystkich kluczowych programów unowocześnienia Wojska Polskiego spółka Jelcz też musi zwiększyć tempo produkcji. Czyni to już, podzlecając prace montażowe bratniemu oddziałowi z Sanoka i spółce Wielton. Ale jeszcze do niedawna planowała inwestycje w nowe hale i linie produkcyjne. Na razie ratuje się modernizacją posiadanych budynków, kierownictwo myśli już o budowie malarni-lakierni, a szczytem ambicji może być postawienie zupełnie nowej fabryki podwozi militarnych.

Mniejsze, remontowe inwestycje dzieją się w Zakładach Metalowych Tarnów SA, w Rosomaku SA, gliwickim Bumarze-Łabędy (pod produkcję pancerną) i zabrzańskim Bumarze-Mikulczyce, a choćby w spółce ZURAD w Ostrowi Mazowieckiej. Zarządy tych firm starają się maksymalnie wykorzystać i odnowić posiadane obiekty, co wydaje się zrozumiałe – nie muszą nabywać działek pod budowę nowych hal, magazynów i budynków, więc jest i taniej i szybciej.

Prywatna inicjatywa

W Grupie WB usłyszałem, iż inwestycje realizowane są w sposób ciągły. Plany prywatnego holdingu z Ożarowa Mazowieckiego są szersze, objęły już akwizycję nowych podmiotów (zajmujących się m.in. materiałami wysokoenergetycznymi, amunicją i głowicami bojowymi), jak też utworzenie nowych firm, w tym spółek celowych z polskimi instytucjami badawczymi i partnerami zagranicznymi. W bieżącym roku nastąpi dalsza rozbudowa i zwiększenie potencjału Grupy WB w obszarze konstrukcji i wytwarzania systemów bezzałogowych powietrznych, lądowych i morskich, ale także rozwiązań podwójnego zastosowania, takich jak systemy wojskowego i cywilnego magazynowania energii. Wiemy też, iż we współpracy z południowokoreańską Hanwha Aerospace polska firma w modelu joint venture zamierza zbudować w zachodniej części kraju zakład produkcji pocisków rakietowych CGR-080 dla wyrzutni K239. Prace nad wyborem lokalizacji i projektanta pierwszej nowej od 35 lat fabryki uzbrojenia wydają się bardzo zaawansowane.

Po piętach bilateralnej inicjatywie depcze założone w 2024 roku konsorcjum AMC Global Group, czyli grupa kilku przedsiębiorstw powiązanych kapitałowo i osobowo, z dominującym kapitałem polskim. Jej strategicznym celem jest „skuteczne reagowanie na istniejące braki w dostawach specjalistycznych produktów oraz na ograniczoną liczbę ich producentów”. Zamierza ona specjalizować się w produkcji i dostawach amunicji dużego kalibru, rakiet niekierowanych oraz materiałów wysokoenergetycznych. Współtworząca grupę spółka Armaments Munition Company sp. z o.o. posiada własną technologię produkcji (montażu) pocisków dużego kalibru oraz elaboracji TNT; zaś siostrzana spółka General Explosives sp. z o.o. dysponuje technologią montażu modułowych ładunków miotających oraz produkcji zapalników. Montownia amunicji (jej elaboracji) ma powstać w Słupi Koneckiej (budynek o powierzchni 3200 m2 na działce mającej 12,4 ha ze względu na rozległą strefę bezpieczeństwa), a kompleks dla produkcji ładunków miotających będzie ulokowany dalej na zachodzie (działka ok. 15,7 ha, budynek ok. 3500 m2). Budowa hal i magazynów ma ruszyć wkrótce, w kilkumiesięcznych odstępach, gdyż mają się one biznesowo i technicznie uzupełniać, co pozwala oczekiwać, iż za trzy lata zaczną zaopatrywać klientów. Mają mieć po kilka zautomatyzowanych linii produkcyjnych, działających gniazdowo-potokowo, i wykorzystywać silny komponent AI, co pozwoli minimalizować czas przestojów oraz ograniczyć wpływy błędów ludzkich. A także w ogóle ograniczyć liczbę zatrudnionych przy tej niebezpiecznej robocie wysoko wykwalifikowanych pracowników, o których w miejscowościach oddalonych od dużych ośrodków przemysłowych jest trudno. Prognozowane całkowite nakłady na oba kompleksy produkcji amunicji wynoszą łącznie około 48 mln dolarów. Prezes Przemysław Kowalczuk, z którym rozmawiałem o planach AMC Global Group, nie wyklucza kolejnych inwestycji na terenie Polski.

Czy to inicjatywa korporacji państwowej, czy biznes uruchamiany przez podmioty prywatne – cieszy każda budowa, a choćby poprzedzająca ją rozbiórka starego, straszącego jeszcze tu i ówdzie dawno zamortyzowanego budynku. Do zbrojeniówki wkraczają z przytupem nowe technologie, wymagające nowoczesnych warunków produkcyjnych i serwisowych, otwierające branże na kooperację międzynarodową i wewnątrzkrajową, tworzące miejsca pracy, napędzające obsługujące owe inwestycje firmy projektowe i budowlane, w dalszej perspektywie ułatwiające badania i rozwój. Nie mam wątpliwości: oblicze firm sektora obronnego w najbliższej pięciolatce radykalnie się zmieni. Trzymajmy wszyscy za ten proces kciuki: silny przemysł to nowoczesne wojsko i bezpieczne państwo. Ja kibicuję wszystkim osobom zaangażowanym w generalny remont polskiej zbrojeniówki.