PILNE dla nauczycieli. Rząd Tuska obiecuje rewolucję płac, ale ZNP ma inne plany na 2026!

Polscy nauczyciele z niepokojem patrzą na swoje paski płacowe, podczas gdy rząd i związki zawodowe ścierają się w kwestii przyszłych podwyżek. w tej chwili wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela początkującego z tytułem magistra i przygotowaniem pedagogicznym wynosi zaledwie 5153 zł brutto. Choć w tym roku nauczyciele otrzymali 5-procentową podwyżkę, projekt budżetu na 2026 rok przewiduje już tylko 3 procent. Ta perspektywa budzi sprzeciw Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP), który domaga się znacznie większych zmian i powiązania płac z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce. najważniejsze pytanie brzmi: czy obietnice premiera Donalda Tuska o przyspieszeniu prac nad obywatelskim projektem zostaną spełnione w terminie oczekiwanym przez nauczycieli, czy też na realne zmiany trzeba będzie poczekać aż do 2027 roku?

Ile naprawdę zarabia nauczyciel? Oficjalne dane a rzeczywistość

Wysokość wynagrodzeń nauczycieli w Polsce jest regulowana przez Ustawę Karta Nauczyciela oraz rozporządzenie ministra edukacji. Choć oficjalnie podaje się kwotę 5153 zł brutto jako wynagrodzenie zasadnicze dla nauczyciela początkującego z pełnymi kwalifikacjami, to jest to jedynie część składowa pensji. Karta Nauczyciela określa również wysokość średniego wynagrodzenia na poszczególnych stopniach awansu zawodowego, wyrażoną procentowo w odniesieniu do kwoty bazowej. W 2024 roku kwota bazowa wynosi 5434,82 zł.

Zgodnie z tymi przepisami, średnie wynagrodzenie powinno wynosić:

• dla nauczyciela początkującego: 6672,31 zł brutto (120% kwoty bazowej)
• dla nauczyciela mianowanego: 7826,14 zł brutto (144% kwoty bazowej)
• dla nauczyciela dyplomowanego: 10 000,07 zł brutto (184% kwoty bazowej)

Warto jednak podkreślić, iż te kwoty to jedynie średnie, które samorządy są zobowiązane zagwarantować w przeliczeniu na etat w ujęciu rocznym. Nie oznacza to, iż każdy nauczyciel otrzymuje taką sumę co miesiąc. Związki zawodowe od lat krytykują ten system, nazywając go „konstruktem prawno-księgowym”, który zaciemnia rzeczywisty obraz zarobków.

Bitwa o podwyżki: ZNP kontra rząd. Co z obywatelskim projektem?

Związek Nauczycielstwa Polskiego nie akceptuje obecnych stawek ani proponowanych podwyżek. ZNP domaga się 10-procentowego wzrostu wynagrodzeń oraz docelowego powiązania płac nauczycieli z wysokością przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce krajowej. W styczniu 2024 roku w Sejmie odbyło się ponowne pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy w tej sprawie, który następnie trafił do sejmowej podkomisji.

W listopadzie 2024 roku, podczas zjazdu ZNP, premier Donald Tusk osobiście zobowiązał się do przyspieszenia prac nad tym projektem, deklarując, iż „nie będzie już zwłoki”. Mimo tych zapewnień, pod koniec kwietnia br. związkowcy ponownie zaapelowali do premiera o „poważne zajęcie się płacami nauczycieli”. ZNP oczekuje, iż obywatelski projekt zostanie uchwalony i wejdzie w życie od 1 stycznia 2026 roku. Jednakże, z czerwcowej wypowiedzi szefowej MEN, Barbary Nowackiej, wynika, iż postulat ten może zostać spełniony dopiero rok później. Minister Nowacka wyraziła przekonanie, iż „od 2027 r., kiedy projekt obywatelski będzie mógł wejść w życie, zarobki nauczycieli będą rosły”, prosząc Sejm o „wspólne, sprawne procedowanie projektu obywatelskiego”. Ta rozbieżność w datach jest kluczowym punktem spornym.

Dodatki do pensji: Czy ratują budżet nauczyciela?

Na średnie wynagrodzenie nauczycieli, oprócz wynagrodzenia zasadniczego, składają się także liczne dodatki określone w Karcie Nauczyciela. Wśród nich znajdują się m.in.: dodatek za wysługę lat, funkcyjny (dla mentora, wychowawcy, doradcy metodycznego), motywacyjny, za warunki pracy, nagroda jubileuszowa, nagroda ze specjalnego funduszu, dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej, dodatkowe wynagrodzenie roczne (tzw. trzynastka), odprawa emerytalno-rentowa oraz wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i doraźne zastępstwa.

Wysokość części tych dodatków, takich jak dodatek stażowy czy wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, jest uzależniona od wysokości wynagrodzenia zasadniczego. Oznacza to, iż wzrost pensji zasadniczej automatycznie zwiększa również te składniki. O wysokości innych dodatków decydują samorządy w regulaminach wynagradzania. Związkowcy od lat podkreślają, iż to właśnie wysokość wynagrodzenia zasadniczego jest kluczowa dla rzeczywistej pensji nauczyciela. Argumentują, iż żaden nauczyciel nie otrzymuje co miesiąc nagrody jubileuszowej czy odprawy emerytalnej, co sprawia, iż średnie wynagrodzenie jest jedynie teoretycznym konstruktem, a obecny system płac jest „arbitralny” i w pełni zależny od decyzji polityków.

Co to oznacza dla przyszłości edukacji w Polsce?

Obecna sytuacja, w której rząd obiecuje przyspieszenie prac nad obywatelskim projektem, ale jednocześnie wskazuje na opóźnienie w jego wdrożeniu do 2027 roku, stawia nauczycieli w trudnej pozycji. Brak konkretnych i szybkich działań może prowadzić do dalszej demotywacji w środowisku nauczycielskim oraz utrudniać pozyskiwanie nowych, wykwalifikowanych kadr do zawodu. Stagnacja płac, w obliczu rosnących kosztów życia, bezpośrednio wpływa na jakość pracy i zaangażowanie pedagogów.

Dla przyszłości polskiej edukacji najważniejsze jest, aby obietnice dotyczące podwyżek były nie tylko składane, ale i terminowo realizowane. Rozbieżność między oczekiwaniami ZNP na rok 2026 a perspektywą rządu na rok 2027 staje się punktem zapalnym, który wymaga pilnego rozwiązania. Od tego, czy rząd znajdzie sposób na przyspieszenie reformy płacowej, zależy nie tylko zadowolenie nauczycieli, ale przede wszystkim stabilność i rozwój całego systemu oświaty w Polsce.