– Unia Europejska niestety ma problem.
Katargate obnażył sytuację w Unii Europejskiej, pokazując, iż sytuacje korupcyjne są choćby w prezydium Parlamentu Europejskiego. Słyszymy o kolejnej makabrycznej sytuacji, kiedy istotny urzędnik Komisji Europejskiej przyjmował prezenty od niektórych państw i budował z nimi niewłaściwe relacje jako urzędnik UE, czyli krótko mówiąc, był podatny na korupcję. Niestety nie widzę więc pozytywnych efektów funkcjonowania tych założeń, które zostały przyjęte przez Robertę Metsolę, marszałka Parlamentu Europejskiego, zaraz po aferze Katargate – mówi agencji Newseria Bogdan Rzońca, poseł do Parlamentu Europejskiego z PiS.
Skala nadużyć finansowych w UE rośnie.
Pojęcie to obejmuje zarówno nielegalne wykorzystanie funduszy unijnych, defraudacje, jak i korupcję, która może dotyczyć choćby wysoko postawionych urzędników, co pokazały afery finansowe z ostatnich lat. Prokuratura Europejska, Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych czy inne instytucje budujące unijną strukturę zwalczania nadużyć finansowych, choć poprawiają efektywność, nie są w stanie wyłapać wszystkich takich przypadków. Zdaniem ekspertów to podważa zaufanie obywateli do UE.
Przewodnicząca PE w 2023 r. zaproponowała szereg reform antykorupcyjnych dotyczących praktyk lobbingowych. Z kolei w ubiegłym roku Parlament podpisał porozumienie z EPPO, czyli Prokuraturą Europejską, zgodnie z którym zezwala na wewnętrzne dochodzenia w sprawie korupcji. To efekt tzw. afery Katargate z 2022 r., w której oskarżono 20 osób, w tym europosłów, o przyjmowanie łapówek za promowanie interesów Kataru na forum Parlamentu Europejskiego. Ostatnio głośno było o dochodzeniu w sprawie firmy Huawei, w którym śledczy badają sprawę możliwych prezentów wręczanych przez przedstawicieli firmy posłom do PE.
Unia traci znaczne środki
– Słyszymy znowu o tym, iż były komisarz Reynders ma potworne problemy, bo jest przygotowane przeciwko niemu dochodzenie w sprawie prania brudnych pieniędzy. Komisarz, który odpowiadał za praworządność w Unii Europejskiej. Więc niestety nie mamy tutaj dobrych informacji, sytuacje korupcyjne są w Unii Europejskiej, OLAF [Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych – red.] nie wszystkie te sytuacje wyłapuje. To jest bardzo przykre, iż w ten sposób Unia traci znaczne środki – mówi Bogdan Rzońca.
PE, przyjmując w maju sprawozdanie w sprawie ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej – zwalczania nadużyć finansowych, podkreślił, iż zorganizowane grupy przestępcze coraz częściej wykorzystują korupcję, by infiltrować administrację publiczną i czerpać korzyści ekonomiczne. Korupcja na wysokim szczeblu, w tym w instytucjach UE, nie tylko wpływa na interesy finansowe Unii i całą unijną gospodarkę, ale także podważa zaufanie obywateli do instytucji demokratycznych zarówno w UE, jak i w państwach członkowskich.
Finansowanie UE przyznawane organizacjom pozarządowym nie jest w pełni przejrzyste
– Słyszeliśmy też o bardzo przykrym incydencie, związanym z kupowaniem opinii dla pozytywnych ocen Zielonego Ładu. Ogromne pieniądze zostały wydatkowane dla organizacji pozarządowych, dla ekspertów, profesorów, uczonych, żeby chwalili Zielony Ład, podczas gdy tak naprawdę nie było czego do końca chwalić albo niekoniecznie tylko absolutne pochwały mogły płynąć w stronę Zielonego Ładu. Trzeba było też trochę masy krytycznej dla tego przedsięwzięcia i może bylibyśmy dzisiaj w innym miejscu i przedsiębiorcy by na ten Zielony Ład nie narzekali – ocenia europoseł z PiS.
Na podobną kwestię w kwietniowym raporcie zwrócił uwagę Europejski Trybunał Obrachunkowy, oceniając, iż finansowanie UE przyznawane organizacjom pozarządowym nie jest w pełni przejrzyste. Informacje na ten temat są fragmentaryczne i niewiarygodne oraz brakuje przejrzystych danych na temat działalności lobbingowej i rzeczniczej prowadzonej przez NGO. W latach 2021–2023 organizacjom pozarządowym przyznano 7,4 mld euro w ramach kluczowych obszarów polityki wewnętrznej UE, takich jak spójność, badania naukowe, migracja i środowisko, z czego 4,8 mld euro przekazała im Komisja, a 2,6 mld euro – państwa członkowskie. Kontrolerzy Trybunału podkreślili jednak, iż do danych tych należy podchodzić z ostrożnością, ponieważ brakuje wiarygodnego oglądu na całość finansowania UE przyznanego organizacjom pozarządowym.
Działania, które miały zapobiec korupcji w UE, na razie spaliły na panewce
– Skala nadużyć w UE niestety się poszerza i ona dotyczy zarówno osób bardzo wysoko postawionych w Komisji Europejskiej, w Parlamencie Europejskim, także europosłów. Są dochodzenia, są aresztowania, są wyjaśnienia, ale też dotyczy wydatkowania pieniędzy dla organizacji pozarządowych, które po prostu działają na rzecz niektórych środowisk UE, a nie całej Unii. Więc muszę powiedzieć, iż te działania, które miały zapobiec korupcji w UE, na razie spaliły na panewce – mówi Bogdan Rzońca.
