W poniedziałek w Sejmie Rzeczypospolitej miała miejsce konferencja prasowa zorganizowana przez Prawo i Sprawiedliwość, poświęcona kwestii umowy handlowej między Unią Europejską a krajami Mercosuru (Brazylia, Argentyna, Paragwaj, Urugwaj). Występujący europoseł Waldemar Buda wyraził głęboką obawę co do dalszego przebiegu procedury ratyfikacyjnej tejże umowy.
Według jego słów, mimo zapewnień rządu o posiadaniu mniejszości blokującej oraz deklaracji premiera Donalda Tuska z listopada 2023 roku, iż Polska nie zaakceptuje porozumienia w obszarze rolnictwa, sytuacja uległa diametralnej zmianie. Umowa UE-Mercosur zostanie podpisana, a najważniejsze państwo członkowskie – Francja – wycofało swój sprzeciw.
Kluczowy krok – spotkanie Lula i Macrona
Kluczowym impulsem dla zawarcia umowy było spotkanie prezydentów: Luizy Inácio Lula da Silvy (Brazylia) oraz Emmanuela Macrona (Francja), które miało miejsce kilka dni przed konferencją prasową PiS. Jak podkreślił Waldemar Buda:
„Niestety po tym spotkaniu okazało się, iż [Francja] wycofa swój sprzeciw i w związku z tym nie ma możliwości skonstruowania mniejszości blokującej.”
Dla ekspertów i polityków opozycji stanowisko Francji oznacza przełom w negocjacjach i jednocześnie poważne zagrożenie dla europejskiego rolnictwa – szczególnie w warunkach polskich.
Tusk nie zabezpieczył interesu polskiego?
Poseł Buda ostro skrytykował działania rządu Donalda Tuska, który wielokrotnie spotykał się z prezydentem Francji. Według PiS, te spotkania nie przyniosły rezultatów, które mogłyby chronić polski interes gospodarczy i rolniczy:
„Donald Tusk spotykał się wielokrotnie z prezydentem Macronem, zawierał traktaty, podpisywał porozumienia, ale nie zabezpieczył tam interesu polskiego, nie zagwarantował sprzeciwu francuskiego w sprawie Mercosuru. Wręcz przeciwnie – równolegle w tym samym czasie Macron rozmawiał z Tuskiem i wyrażał zgodę na Mercosur.”
Zdaniem europosła te wszystkie zapewnienia ze strony rządu były jedynie narzędziem propagandowym mającym poprzeć kampanię wyborczą.
Konferencja prasowa PiS https://t.co/Fo7EHJzLbr
— Prawo i Sprawiedliwość (@pisorgpl) June 9, 2025
Czym jest umowa UE-Mercosur i dlaczego budzi kontrowersje?
Umowa handlowa pomiędzy Unią Europejską a państwami Mercosuru to jeden z największych układów handlowych w historii UE. Ma ona otworzyć europejski rynek na produkty rolne z Ameryki Południowej, co może doprowadzić do napływu tańszej żywności, często pozyskiwanej przy zastosowaniu innych standardów produkcji – zarówno środowiskowych, jak i socjalnych.
W reakcji na planowaną umowę doszło do masowych protestów rolników w całej Europie. W listopadzie 2023 roku rolnicy demonstrujący w Brukseli obstawili gmach Parlamentu Europejskiego barierkami i zasiekami. Protestujący argumentowali, iż umowa zagrozi istnieniu europejskiego rolnictwa, umożliwiając asymetryczną konkurencję ze stroną importerów spoza UE.
Orzecznictwo sądowe i międzynarodowe – czy Europa może cofnąć się od umowy?
Choć umowa została już zakończona etapem negocjacyjnym, jej ratyfikacja wymaga zgody wszystkich państw członkowskich. W przeszłości sądy powszechne oraz Trybunał Sprawiedliwości UE podejmowały kwestie dotyczące kompetencji w zakresie międzynarodowych umów handlowych. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE (np. C-2/62 Van Gend en Loos), UE posiada kompetencje do zawierania umów handlowych, jednak ich realizacja musi być zgodna z unijnym prawem pierwotnym i wtórnym.
W przypadku braku jednomyślności w Radzie UE, możliwe byłoby zawieszenie lub choćby odrzucenie porozumienia. Jednak utrata wsparcia ze strony Francji znacząco ogranicza tę możliwość.
Co dalej? Pozycja Polski wobec Mercosuru
Polska dotychczas była jednym z najbardziej stanowczych przeciwników tej umowy. Premier Tusk wielokrotnie deklarował, iż Polska nie zaakceptuje porozumienia w obecnym kształcie – szczególnie jeżeli będzie ono szkodzić sektorowi rolnemu. Jednak bez wsparcia Francji i innych państw, takich jak Niemcy czy Hiszpania, Polska może zostać izolowana w Radzie UE.
W tej sytuacji eksperci sugerują, iż Warszawa powinna skupić się na negocjowaniu dodatkowych mechanizmów ochronnych dla europejskiego rolnictwa, takich jak cła wojenne, limity importowe czy wyjątki sanitarne. Bez skutecznej strategii, rynek polski może zostać zalany produktami z Ameryki Południowej, które nie spełniają unijnych norm jakości i bezpieczeństwa żywnościowego.
Podsumowanie
Umowa UE-Mercosur staje się coraz bardziej realną perspektywą, a Polska traci swojego sojusznika w postaci Francji. Skutki tej decyzji mogą być katastrofalne dla polskiego rolnictwa, które już dziś boryka się z problemami wynikającymi z Zielonego Ładu i presją cenową. Warto śledzić dalsze rozwoje wydarzeń – zwłaszcza jeżeli jesteś rolnikiem, producentem, eksporterem albo konsumentem, którego interesuje jakość i bezpieczeństwo żywności.
Read more:
Umowa UE-Mercosur na ukończeniu – Polska traci wpływ? Co się stanie z polskim rolnictwem?
