Chiny dynamicznie rozwijają energetykę jądrową, aby zmniejszyć zależność od węgla i osiągnąć cele klimatyczne. W ciągu najbliższych lat kraj ma szansę zostać światowym liderem w produkcji energii atomowej, wyprzedzając Stany Zjednoczone i Francję.
Historia chińskiej energetyki jądrowej
W okresie zimnej wojny początkowa motywacja Pekinu do rozwoju energetyki jądrowej była w dużej mierze podyktowana względami bezpieczeństwa. W latach 1950-1958 chińska energetyka jądrowa opierała się na współpracy z ZSRR. Pierwsza inicjatywa została zapoczątkowana wraz z utworzeniem Chińsko-Radzieckiej Korporacji Metali Nieżelaznych i Metali Rzadkich oraz pierwszego centralnego ośrodka badań atomowych, Instytutu Energii Atomowej Chińskiej Akademii Nauk w Pekinie.
W czerwcu 1959 r. ZSRR oficjalnie zakończył wszelkie formy pomocy nuklearnej dla Chin, wycofując radzieckich techników. Chiny kontynuowały rozwój energetyki jądrowej niezależnie poprzez masowe badania. Instytut Energii Atomowej utworzył oddziały organizacji badawczych w każdej prowincji, większym mieście i regionie autonomicznym. Do końca 1963 r. Chiny zbudowały ponad czterdzieści zakładów separacji chemicznej do ekstrakcji uranu i toru. W latach 1959-1963 w Lanzhou budowano zakład dyfuzji gazowej wykorzystujący duży reaktor o mocy 300 MW.
Po gwałtownym postępie w latach 50-tych, chiński rozwój nuklearny spowolnił z powodu rewolucji kulturalnej. W dniu 8 lutego 1970 r. Chiny wydały swój pierwszy plan energetyki jądrowej, powstał Instytut 728, w tej chwili znany jako Shanghai Nuclear Engineering Research and Design Institute.
Pierwsza niezależnie zaprojektowana i zbudowana elektrownia jądrowa, Qinshan Nuclear Power Plant, z reaktorem typu CNP-300 została zbudowana w 1984 r. (we współpracy z Francją) i pomyślnie podłączona do sieci 15 grudnia 1991 r.
Do 2002 r. Chiny miały dwie działające elektrownie jądrowe. Od tamtej pory Chiny konsekwentnie zwiększają moce jądrowe. Według raportu rządowej grupy branżowej, pod koniec 2024 roku działało w kraju 57 reaktorów o łącznej mocy 59 760 MW, co plasuje Chiny na trzecim miejscu na świecie pod względem generowanej energii jądrowej – za USA i Francją.
Przyspieszenie inwestycji po 2019 roku
Po katastrofie w Fukushimie w 2011 roku Chiny wstrzymały wydawanie nowych zezwoleń na elektrownie jądrowe, wzmacniając jednocześnie standardy bezpieczeństwa. Wznowienie projektów nastąpiło w 2019 roku, a od 2022 roku Pekin zatwierdza około 10 nowych reaktorów rocznie. W ostatnim czasie rząd zatwierdził budowę kolejnych 10 reaktorów za 200 mld yuanów (27,7 mld USD), w tym 8 reaktorów Hualong One (trzecia generacja) oraz 2 reaktory CAP1000 (oparte na amerykańskiej technologii Westinghouse).
Energia jądrowa w chińskim miksie energetycznym
Mimo szybkiego rozwoju energetyka jądrowa wciąż stanowi tylko 4,7% produkcji energii elektrycznej w Chinach (2024). Dominuje generacja konwencjonalna (głównie węgiel) – 67,4%. Jednak do 2030 roku moc elektrowni jądrowych ma wzrosnąć do 110 000 MW, a do 2035 roku ich udział w miksie ma osiągnąć 10%.
Nowe technologie: reaktory modułowe, torowe i IV generacji
Chiny nie tylko rozbudowują tradycyjne elektrownie, ale też inwestują w zaawansowane technologie:
-
Reaktory modułowe (SMR) – mniejsze, bardziej elastyczne jednostki, takie jak Linglong One, pierwszy komercyjny SMR w Chinach.
-
Reaktory torowe – eksperymentalne projekty wykorzystujące tor jako paliwo, które mogą być bezpieczniejsze i wydajniejsze.
-
Reaktory IV generacji – Chiny uruchomiły już pierwszy komercyjny reaktor wysokotemperaturowy HTR-PM, który może pracować w wyższych temperaturach i zwiększać efektywność.
Wyzwania i globalna konkurencja
Podczas gdy Chiny przyspieszają budowę elektrowni, w USA i Europie koszty i opóźnienia spowalniają rozwój energetyki jądrowej. Pekin wykorzystuje przewagę państwowych przedsiębiorstw, które masowo budują reaktory, obniżając koszty i skracając czas realizacji.
Czy Chiny przejmą globalne przywództwo w energetyce jądrowej? Wszystko wskazuje na to, iż do 2030 roku tak się stanie.
Źródła:
- Nikkei Asia: China on track to become top nuclear power generator by 2030
- World Nuclear Association
- Raporty chińskich instytucji rządowych
Leszek B. Ślazyk
e-mail: [email protected]
© www.chiny24.com
