– Akt o wolności mediów (EMFA) to prawo na szczeblu europejskim, które ma zapewnić odpowiednie środowisko dla mediów, by mogły być niezależne, wolne, transparentne w zakresie ich struktury własności w taki sposób, aby obywatele mogli sprawdzić, kto stoi za danym wydawcą i jaka jest jego sytuacja.
Ma to również istotne znaczenie dla zapewnienia różnorodności w krajobrazie medialnym, tak abyśmy nie mieli tylko informacji zależnych od władz, ale wolne i niezależne media działające w sposób pluralistyczny – mówi agencji Newseria Sabine Verheyen, wiceprzewodnicząca Parlamentu Europejskiego, kierująca grupą roboczą ds. wdrożenia przepisów EMFA.
Zobowiązanie do zachowania niezależności mediów i zakazania wszelkich form ingerencji w decyzje redakcyjne
8 sierpnia br. w państwach członkowskich UE zacznie obowiązywać europejski akt o wolności mediów. Przepisy rozporządzenia mają chronić pluralizm i niezależność mediów. Jak wynika z nowego raportu KE dotyczącego praworządności, wciąż jest to obszar, w którym jest dużo zagrożeń. Również Parlament Europejski wzywa kraje członkowskie do intensywnych wysiłków na rzecz wolności mediów i ochrony dziennikarzy.
Na mocy aktu przyjętego w ubiegłym roku państwa członkowskie zobowiązują się do zachowania niezależności mediów i zakazania wszelkich form ingerencji w decyzje redakcyjne. Wdrożenie nowych zasad ma na celu również zapewnienie ochrony dziennikarzom przed koniecznością ujawniania źródeł i stosowaniem przeciwko nim systemu szpiegującego. Wszystkie serwisy dostarczające wiadomości i informacje o sprawach bieżących, niezależnie od wielkości, będą musiały publikować informacje o swoich właścicielach w krajowej bazie danych. Media będą również musiały informować o przychodach z reklam państwowych oraz o wsparciu finansowym państwa, w tym z państw spoza Unii. Za nadzór i koordynację wdrożenia nowych przepisów będzie odpowiadać Europejska Rada ds. Usług Medialnych. Będzie ona również pełnić rolę organu doradczego Komisji Europejskiej, zapewniając jej fachową wiedzę i pomoc w zakresie regulacji mediów. Przepisy zaczną obowiązywać w państwach członkowskich 8 sierpnia br.
Europosłowie potępili ataki na wolność prasy i dziennikarzy
W czerwcowej rezolucji PE, który zajmował się poprzednim raportem Komisji Europejskiej o praworządności, zaapelował o jak najszybsze wdrożenie europejskiej ustawy o wolności mediów, podkreślając, iż jest ona kluczowym kamieniem milowym w ochronie niezależności, pluralizmu i integralności krajobrazu medialnego w całej UE. Europosłowie potępili ataki na wolność prasy i dziennikarzy, wykorzystywanie przeciwko nim systemu szpiegującego, a także ingerencję państw i polityków w działalność redakcji.
– Aby zająć się tymi problemami, potrzebujemy szeregu różnych przepisów. Mamy Akt o wolności mediów, a kilka lat temu wprowadziliśmy dyrektywę o audiowizualnych usługach medialnych, która nakładała więcej obowiązków również na media społecznościowe. Przygotowaliśmy Akt o usługach cyfrowych i dyrektywę anty-SLAPP przeciwdziałającą bezpośrednim atakom na dziennikarzy i bezzasadnym pozwom sądowym, których celem jest uciszanie dziennikarzy i wywieranie na nich presji – mówi Sabine Verheyen.
Rząd pracuje nad nowym modelem państwowego finansowania, który zastąpiłby system opłat abonamentowych
W rozdziale dotyczącym Polski KE podkreśliła, iż planowana reforma prawa medialnego ma rozwiać obawy dotyczące bezstronności i niezależności organu regulacyjnego ds. mediów, a także wzmocnić szerzej rozumiane niezależność i pluralizm mediów realizujących misję publiczną. Zdaniem Komisji poczyniono pewne postępy we wzmacnianiu procedury przyznawania licencji na nadawanie oraz w zapewnianiu niezależnego zarządzania i niezależności redakcyjnej mediów publicznych, choć przez cały czas utrzymują się pewne wyzwania związane z ochroną pluralizmu mediów, zwłaszcza w przypadkach zagranicznych inwestycji w ich własność. Rząd pracuje nad nowym modelem państwowego finansowania, który zastąpiłby system opłat abonamentowych, a także nad zwiększaniem bezpieczeństwa dziennikarzy oraz nad ochroną źródeł dziennikarskich i poufności komunikacji.
– Myślę, iż Polska ma trudną sytuację. Chociaż jest wola, aby wdrożyć Akt o wolności mediów i stworzyć szerszy i bardziej zróżnicowany krajobraz medialny, to wciąż nie jest łatwo wprowadzać zmiany, bo prezydent i premier są z innej opcji politycznej. Przy obecnych strukturach regulacje mogą być blokowane przez prezydenta – mówi wiceprzewodnicząca Parlamentu Europejskiego.
